Банкны салбарын компанийн засаглал

Эх сурвалж : Санхүүгийн зохицуулах хороо

Нийтлэгдсэн : 2013.10.10

Банкны салбарын компанийн засаглалын үүсэл хөгжил, Монгол улсын банкны засаглалын хөгжлийн түүх, өнөөгийн хандлага

Агуулга
  1. Банкны салбарын компанийн засаглалын хөгжил
  • 2 шатлалт банкны тогтолцоо бүрэлдэн тогтох үе 1990-1996
  • Банкны системийн эрх зүйн зохицуулалт хэлбэршин  тогтох үе 1996-2000
  • Банкны системийн тогтвортой байдлын төлөөх он жилүүд 2001-2009
  • Сайн засаглал эрхэмлэж буй он жилүүд 2009 оноос

        2. Сайн засаглал ба банкны салбарын тогтвортой хөгжил, хэтийн төлөв, шийдвэрлэх асуудал

  • Ил тод нээлттэй байдлын индекс
  • ТУЗ-н үйл ажиллагаа ба хяналт
  • Зарчмуудын хэрэгжилт
УБЕГ-т өнөөдрийн байдлаар 87582 ХХК, 189 ХХК бүртгэгдсэн байна. Үүүнээс Банкны үйл ажиллагаа эрхэлж буй 13 ХХК байна.

Монгол улс дахь банкны салбарын компанийн засаглалын хөгжил

2 шатлалт банкны тогтолцоо бүрэлдэн тогтох үе (1990 - 1996)

Дэвшилтэт алхам

  • 2 шатлалт банкны системийн эрх зүйн үндэс тавигдсан
  • Банкны системийн эрх зүйн орчныг бүрдүүлэхэд чиглэгдсэн дэвшилтэт алхамууд

Сул талууд

  • 1994 оноос Монгол Хоршоо, Сэлэнгэ, Төв Ази, Ард, Монгол даатгал банкууд дампуурч банкны системийн хямрал эхлүүлсэн. Үүний нэг шалтгаан нь КОМПАНИЙН ЗАСАГЛАЛ ОГТ БАЙГААГҮЙ байдал

Банкны системийн эрх зүйн зохицуулалт хэлбэршин тогтох үе (1996 - 2000)

Дэвшилтэт алхам

  • Банкны бүтцийн өөрчлөлтийн хөтөлбөрийг боловсруулсан
  • Банкны системийг цэвэршүүлэхэд зориулан 70 тэрбум төгрөг зарцуулсан

Сул талууд

  • Банкны системийн зээлийн 1/3 нь чанаргүй зээл болсон. Үүний нэг шалтгаан нь БАНКНЫ УДИРДЛАГЫН ЧАДВАР СУЛ байдал

Банкны системийн тогтвортой байдлын төлөөх он жилүүд (2001 - 2009)

                    Дэвшилтэт алхам

  • Банкны зохистой засаглалын зарчмыг хэрэгжүүлэх журам
  • Банкны хяналт шалгалтын үндсэн зарчмуудыг Монголбанк – аас нэвтрүүлсэн.

Сул талууд

  • “Банкны үйл ажиллагаа, санхүүгийн байдалд газар дээр нь иж бүрэн шалгалт хийж үнэлгээ, дүгнэлт өгөх журам” шинэчилсэн найруулгыг батлагдсан

Сайн засаглал эрхэмлэж буй он жилүүд

Дэвшилтэт алхам

  • Банкууд өөрсдийн өрсөлдөх чадвар нь компанийн сайн засаглалтай салшгүй холбоотой болохыг ухамсарлаж сайн засаглалд урьдийнхаас илүү тэмүүлэх болсон.

Сайн засаглал ба банкны салбарын тогтвортой хөгжил, хэтийн төлөв, шийдвэрлэх асуудал

Монголын банкуудын засаглалын индекс тооцох аргачлал

1.      Ил тод нээлттэй байдлын индекс

  • Санхүүгийн үзүүлэлтийн тайлагнал
  • Банкны зорилго, бодлогын талаарх мэдээлэл
  • Банкны хувь нийлүүлэгчдийн мэдээлэл
  • ТУЗ, ГУ-н талаарх мэдээлэл
  • Холбогдох этгээдэд болгосон зээлийн, баталгаа батлан даалтын талаарх мэдээлэл
  • Үйл ажиллагааны бүтэц зохион байгуулалт

/Банкуудын ил тод, нээлттэй байдлыг дээрх 6 хувьсагч, 18 үзүүлэлтээр нийт 14 банкны хувьд 2012 оны 12 сарын 31-ний байдлаар үнэлгээ хийв.

2.      ТУЗ –н үйл ажиллагаа ба хяналт/

 

Нэгдсэн үзүүлэлтүүд

Хувиар

Оноогоор

А

Б

В

1.       

Санхүүгийн үзүүлэлтийн тайлагнал

0.871

5.23

2.       

Банкны зорилго, бодлогын талаарх мэдээлэл

0.611

3.66

3.       

Банкны хувьцаа эзэмшигчдийн мэдээлэл

0.700

4.20

4.       

ТУЗ, ГУ-н талаарх мэдээлэл

0.529

3.17

5.       

Холбогдох этгээдэд олгосон зээл, баталгаа батлан

даалтын талаарх мэдээлэл

0.900

5.40

6.       

Үйл ажиллагааны бүтэц зохион байгуулалт

0.911

5.46

Ил тод, нээлттэй байдлын индекс үзүүлэлт

0.754

12.56

18.84

15.83

 

 

 

ТУЗ-н индекс

Байвал зохих доод хязгаар

Авах оноо

GCRI хувь

Авсан оноо

Нийт үр дүнгийн жигнэсэн дундаж

1.      Гишүүдийн тоо

5

100

20%

20

20%

2.      Хараат бус гишүүдийн тоо

2

50

40%

40

16%

3.      ТУЗ-н хороодын тоо

1

50

40%

18

36%

Нийт дүн

 

200

100%

72

72%

 

Зарчмуудын хэрэгжилт         

 

ТУЗ-н индекс

Авах оноо

GCRI хувь

Авсан оноо

 

Авсан оноо

1.      Хувьцаа эзэмшигчдийн эрх, өмчлөлийн үндсэн үүрэг

20

20%

19

19%

2.      Хувьцаа эзэмшигчидтэй эрх тэгш харилцах

10

10%

9

9%

3.      Оролцогч талуудын гүйцэтгэх үүрэг

10

10%

8

8%

4.      Ил тод тайлагнал, ил тод байдал

20

20%

12

12%

5.      ТУЗ-ийн үүрэг хариуцлага

40

40%

18

18%

Нийт дүн

100

100%

66

66%

 

Засаглалын ерөнхий индекс

 

Банкны засаглалын дэд индексүүд

Авах оноо

GCRI хувь

Авсан оноо

 

Нийт үр дүнгийн жигнэсэн дундаж

1.      Ил тод, нээлттэй байдлын индекс

100

25%

72

18.8%

2.      ТУЗ-ын үйл ажиллагааны индекс

100

25%

72

16.5%

3.      Хяналтын индекс

100

25%

84

18%

4.      Зарчмуудын хэрэгжилтийн индекс

100

25%

66

21%

5.      Банкны засаглалын ерөнхий индекс

 

 

297

74%

 

 

 

Компанийн засаглалын сургалтанд шинээр хамрагдсан хүмүүс
Сургалтанд хамрагдагсдын нэрс Тийм

Л. Цагаандалай -ийн

Б. Мөнхтамир -ийн

Э. Итгэл -ийн

Б. Сансар -ийн

О. Оюунхүү -ийн

Э. Баярмаа -ийн

О. Оюунцэцэг -ийн

Т. Сэржмядаг -ийн

Б. Түвшинбаяр -ийн

Б. Баярмаа -ийн